یکی دیگر از بیماری های ویروسی بیماری برونشیت در طیور میباشد که باعث میشود قسمت های تنفسی بدن پرنده درگیر شود این بیماری در تمام سنین مخصوصا پرندگان جوان مشاهده میشود و تلفات بالاتری دارد. ویروس دوشاخک های نای را آلوده میکند و این الودگی به صورت چرک های پنیری راه تنفس پرنده را هنگام بلع هوا میبندد و منجر به خفگی میشود. همچنین این چرک ها و آلودگی در اطراف چشم پرنده مشاهده میگردد.
روش اجرای اصولی و مناسب واکسیناسیون علیه بیماری برونشیت در طیور
برای مقابله با برونشیت در برنامه واکسیناسیون طیور باید از سویه های متنوع و مختلف استفاده کرد.
واکسن های کلاسیک به تنهایی قادر به محافظت کافی در برابر برونشیت نمی باشند.
حداقل یکنوبت واکسن واریانت برونشیت باید در برنامه گنجاده شود. روش آشامیدنی برای انجام واکسیناسیون برونشیت به هیچ وجه مناسب نمی باشد.
روش اسپری واکسن با دستگاه مناسب روز اول و یا در طول دوره و روش قطره چشمی بهترین روش برای واکسیناسیون برای برونشیت است.برای مقابله با برونشیت در برنامه واکسیناسیون بر اسپری روز اول واکسن برونشیت تاکید می شود.
واکسیناسیون اسپری روز اول در جوجه کشی توسط کابینت اسپری بسیار یکنواخت و موثرتر از اسپری روز اول در مرغداری توسط اسپری کوله ای است.
در مناطقی که برونشیت شایع است اسپری همزمان سویه کلاسیک و واریانت در جوجه کشی پیشنهاد میشود. در این خصوص اسپری توامان واکسن کلاسیک و واریانت بهترین حفاظت را به دنبال دارد. اسپری همزمان واکسن های ویتابرون حاوی نیوکاسل و برونشیت کلاسیک و واکسن واریانت نیز محافظت خوبی به دنبال دارد.
در صورت اسپری واکسن بر روی کارتن جوجه در مرغداری در بدو ورود جوجه باید نکات کلیدی اسپری روز اول رعایت شود:
- از دستگاه مناسب اسپری کوله ای که امکان تنظیم فشار (فشار سنج دار)،پاشش یکنواخت،ترجیحا پاشش خطی (نازل تیغه ای)،نازل مناسب و قطر ذرات مناسب (اسپری درشت:بارانی با قطر 150 میکرون) را داشته و ترجیحا مخزن و سرلانس دستگاه غیرفلزی باشد استفاده شود.
2.افشانه های آرایشگری یا مورد استفاده جهت ضدعفونی دست برای واکسیناسیون روز اول مناسب نمی باشد.
3.برای انجام اسپری ، آب مناسب اسپری محلول مخصوص اسپری یا سرم فیزیولوژی تهیه شود.
4.برای هر 1000 قطعه جوجه 300 میلی لیتر با توجه میزان پاشش و زمان تخلیه محلول در نظرگرفته شود.
5.واکسن برونشیت نسبت به دما بسیار حساس است. بنابراین رقیق سازی واکسن قبل از شروع اسپری انجام شود. حداکثر تا نیم ساعت از رقیق سازی اسپری انجام شود.
- از تماس ترکیبات ضدعفونی با واکسن و دست واکسیناتور خودداری گردد. و کارتن ها به ردیف در مجاورت پن جوجه چیده شود.
7.قبل از شروع اسپری نور سالن کم و دمای سالن در حد مناسب 28 تا 29 درجه سانتی گراد هیتر و هواکش خاموش شود. کارگر کمک واکسیناتور درب جعبه ها را باز و پس از اسپری روی سر جوجه، درب کارتن به طور موقت روی کارتن قرار گیرد.
- اسپری از فاصله 30تا40 سانتی بالای سر جوجه انجام شود.
9.زمان پاشش بر روی هر کارتن با توجه به میزان تخلیه دستگاه اسپری فشار و میزان خروجی نازل بین 4تا5 ثانیه تنظیم میشود.
- پس از 10 دقیقه که زمان لازم جهت ورود و جذب واکسن به مخاطات میباشد، درب کارن ها برداشته و جوجه ها در پن تخلیه شوند.
- در صورت عدم اسپری واکسن واریانت در روز اول کارخانه جوجه کشی یا در زمان ورود به مرغداری، در مناطق که برونشیت بسیار شایع است انجام واکسیناسیون برونشیت واریانت در سن 11 تا 13 روزگی به روش قطره چشمی پیشنهاد میشود. هنگام انجام عملیات قطره چشمی نکات کلیدی رعایت شود:
- گله در وضعیت سلامت و بدون نشانه های بیماری بویژه علایم تنفسی باشد.
- واکسیناسیون قطره چشمی توسط نفرات آموزش دیده انجام شود.
- در صورت استفاده از تیم پیمانکار، اصول بهداشت و قرنطینه و تعویض لباس رعایت شود و لازم است از ورود وسایل واسیناتور به مزرعه جلوگیری شود.
- از محلول مناسب یا سرم فیزیولوژی استریل استریل استفاده شود.
- از قطره چکان مناسب با اندازه قطرات مناسب هر میلی لیتر معادل 40 قطره استفاده شود.
- واکسن پس از رقیق سازی بسرعت استفاده شود.
- ویال های آماده واکسن در سالن در کنار یخ حمل شود.
- از مجاورت ویال های واکسن با نور خورشید منبع حرارتی و تماس با ضدعفونی جلوگیری شود.
- از چکانده شدن قطره در چشم پرنده اطمینان حاصل شود یعنی قبل از رها کردن پرنده پلک بزند.
- جهت اطمینان از واکسیناسیون قطره چشمی میتوان از ماده رنگ آبی مخصوص واکسن استفاده کرد.
- واکسیناسیون به روش اسپری آئروسل در دوره پرورش در صورت نیاز به واکسیناسیون مجدد پس از قطره چشمی اول در طول دوره پرورش در مناطق بسیار آلوده و به تجویز دامپزشک مرغداری ، میتوان از روش اسپری ریز با دستگاه اسپری مناسب کرد. دستگاه های مورد استفاده در این روش باید دارای ویژگی های زیر باشند:
.دارای مخزن غیرفلزی با ظرفیت حجمی مناسب برای جمعیت های 10.000 پرنده باشد.
.دارای نازل مناسب با قطر پاشش ذرات 80 تا 100 میکرون به صورت پاشش مخروط یا استوانه ای و مجهز به سرلانس تک یا دو نازله ترجیحا غیر فلزی باشد.
.دستگاه از توان مناسب برای پرتاب 1.5 تا 2 متر به صورت اسپری را داشته باشد. و ترجیحا مجهز به فشار سنج باشد.
.ترجیحا از نوع باطری شارژی باشند. مدل های برقی نیاز به سیم سیار با طول کافی مناسب با طول سالن ها را دارد.
.مدل های نازل دیسکی مجهز به پروانه پرتاب هوا ساخت شرکت مریال از بهترین دستگاه ها در این خصوص میباشد.
.این روش مخصوص اسپری واکسن پرندگان از سن 14 روز بالاست.
.در این روش پرندگان باید در نیمی از فضای سالن جمع اوری کرد.
.واکسیناتور در طول سالن بصورت رفت از ابتدا تا انتهای سالن و برگشت از انتها به ابتدای سالن در داخل پن قدم به قدم حرکت و از ارتفاع نیم متری بالای سر پرندگان واکسن را اسپری میکند.
.در طول واکسیناسیون باید فن ها و هیتر ها خاموش و نور سالن در حداقل ممکن باشد.
.تمام ملاحظات مربوط به آماده سازی واکسن و کار با واکسن زنده اشاره شده در فوق باید رعایت شود.
میزان آب مورد نیاز برای اسپری هر 1000 قطعه متناسب با نوع و قطر نازل، فشار دستگاه و دبی آب دستگاه بین 400 تا 500 میلی لیتر در نظر گرفته میشود.
برای کنترل بیماری های عفونی تنفسی نظیر بیماری برونشیت اجرای دستورالعمل های بهداشتی و قرنطینه ای همراه با واکسیناسیون مناسب و فراهم آوردن شرایط محیطی مناسب برای پرورش در مرغداری را مورد توجه قرار دهید.